ขณปัจจุบัน (ย่อ)

ขณะปัจจุบัน คือ ขณะปัจจุบันของขณะอดีตกับขณะอนาคต. ซึ่งขณะอดีต ก็คือ ขณะปัจจุบัน ของขณะอดีตของตนกับขณะอนาคตของตน เช่นกัน.
เรื่องเหล่านี้เป็นกาล ที่อัฏฐสาลินี ระบุไว้ว่า เป็นเพียงบัญญัติ.
แต่ปรมัตถธรรมที่มีอุปาทะ ฐิติ ภังคะ (สังขตลักษณะ-ลักษณะของสังขารธรรม) ที่ถูกจิตเข้าไปบัญญัติว่า ขณะอดีตบ้าง ขณะอนาคตบ้าง ขณะปัจจุบันบ้าง, ปรมัตถธรรมที่มีสังขตลักษณะนี้นั่นแหละ คือ ปรมัตถธรรม. (สรุปจาก อัฏฐสาลินี)
ฉะนั้น จะขณะอดีต ขณะอนาคต ขณะปัจจุบัน ก็เป็นอารมณ์ของวิปัสสนา ครับ เพราะทั้งหมดตอนที่ถึงพร้อมด้วยสังขตลักษณะ ก็ล้วนเป็นขณะปัจจุบันเหมือนๆ กัน.
เรื่องนี้ ต้องแม่น ธัมมสังคณีมาติกา อตีตติกะนะครับ, อย่าลืมว่า อตีตติกะ เป็นปรมัตถ์เท่านั้น ครับ. ฉะนั้น ขณะอดีต ใน อตีตติกะ ก็ต้องเป็นปรมัตถ์ ถึงพร้อมด้วยสังขตลักษณะเช่นกัน ครับ.
จริงๆ ยังมีเรื่องที่ต้องรู้เกี่ยวกับปัจจุบันแบบต่างๆ อีกมาก, ผมเองก็ตั้งใจจะเขียนบทความมาตั้งนานแล้ว ถ้าสำเร็จ (อาจ) จะเอามาเผยแพร่อีกครั้ง ครับ.